Kaplica Madonna di San Brizio
i Sąd Ostateczny Łukasza Signorellego
Największe wrażenie na Herbercie zrobiła kaplica San Brizio i freski Signorellego:
„Po prawej stronie od ołtarza znajduje się druga kaplica: della Madonna di San Brizio, a w niej freski, które malował Fra Angelico i Luca Signorelli. Jak się rzekło, freski w kaplicy Madonny di San Brizio zaczął malować Fra Angelico, zjechawszy do Orvieto z trzema uczniami w roku 1447, ale bawił niedługo, zaledwie trzy i pół miesiąca, i porzucił zaczętą pracę, odwołany do Rzymu przez papieża Mikołaja V. Rada miejska starała się przez wiele lat namówić to Pinturicchia, to Perugina, co wymownie świadczy o ambicjach rajców; wreszcie po pięćdziesięciu latach zabiegów, bo w roku 1499, ugodzono się z Łukaszem Signorellim, uczniem Piera della Francesca, sześćdziesięcioletnim podówczas malarzem w pełni sławy, który przyjechał do Orvieto podpisać kontrakt na dzieło swego życia”.
Luca Signorelli i Fra Angelico wg Signorellego w kaplicy San Brizio (wiki)
„Zmartwychwstanie ciał odbywa się na równinie płaskiej jak stół. W górze dwa dorodne anioły, mocno oparte stopami o powietrze, dmą w długie trąby: „A nogi jego podobne mosiądzowi jakoby w piekle palonemu, a głos jego jako głos wiela wód”. Powtórne narodzenie, wyjście z trzewi Wielkiej Matki odbywa się w męce. Scena zaprawiona jest eschatologicznym humorem, towarzyszy jej śmiech szkieletów przyglądających się obleczonemu właśnie w ciało człowiekowi. Szczegół frapujący: Signorelli, mistrz aktu, miał o osteologii wyobrażenie dość fantastyczne: kość miednicza jest jakby szerokim pasem z czterema otworami na przodzie”.
Luca Signorelli, Zmartwychwstanie ciał (wiki)
Luca Signorelli, Zmartwychwstanie ciał, fragment (wiki)
Luca Signorelli, Potępieni (z lewej) i Zmartwychwstanie ciał (z prawej), fot. JMR
„Niebo nad potępionymi jest studium różnych stanów równowagi. Trzej aniołowie to wyważone skrzydlate trójkąty. Dwaj potępieni po lewej mają ciała zdeformowane bezwładnym spadaniem. Szatan z ciężką kobietą na plecach opada ślizgowym lotem ptaków lecących pod wiatr. Jeśli przyjdzie kiedy napisać prawdziwą historię nauki, wkład malarzy XV wieku, zgłębiających problemy przestrzeni, ruchu i materii, nie może być pominięty”.
Luca Signorelli, Sąd Ostateczny, potępieni (wiki)
Luca Signorelli, Sąd Ostateczny, fragment (wiki)
„Na koniec trzeba wyrzucić z siebie to bluźnierstwo wobec autorów podręczników: freski w Orvieto robią znacznie większe wrażenie niż freski Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej. Michał Anioł znał i pozostawał pod niewątpliwym wpływem malowideł w kaplicy San Brizio, ale wizja następcy dotknięta jest przekwitającym pięknem, a język zbyt giętki i swobodny oplata raczej przedmioty, niż je wyraża.
Luca Signorelli, Czasy Antychrysta (z lewej) i Zbawieni (z prawej), fot. JMR
Rzadko wielcy poeci mają szczęście do wielkich ilustratorów. Dante znalazł godnego interpretatora w Łukaszu Signorellim”.
Herbert Guru 